Delirium op de IC: belemmerende en bevorderende factoren van de implementatie van het UNDERPIN-ICU programma

Tijdens een opname op de IC ontwikkelt ongeveer een derde van de patiënten een delirium. Een delirium op de IC heeft een enorme impact op patiënten en naasten. Op korte termijn kan een delirium leiden tot een langere beademingsduur en een langere IC-opnameduur. Daarnaast overlijden meer patiënten met een delirium dan patiënten zonder een delirium.

Auteur Bram Tilburgs

Op langere termijn vergroot een delirium de kans op posttraumatische stressklachten en cognitieve problemen. UNDERPIN-ICU is een wetenschappelijk onderbouwd verpleegkundig niet-medicamenteus complex interventie programma met als doel delirium op de IC te voorkomen of verminderen. Het is in 2016 in studieverband geïmplementeerd in tien Nederlandse ziekenhuizen. In eerder onderzoek kon geen voordelig effect worden aangetoond van UNDERPIN-ICU op het voorkomen of verminderen van delirium op de IC. Meerdere belemmerende en bevorderende factoren kunnen van invloed zijn op de implementatie van complexe interventies. Tot dusver was onduidelijk welke belemmerende of bevorderende factoren van invloed waren op de implementatie van het UNDERPIN-ICU-programma in de dagelijkse praktijk. Deze studie had daarom als doel het exploreren van de bevorderende en belemmerende factoren van de implementatie van het UNDERPIN-ICU-programma in de dagelijkse praktijk.

Methode
Op de tien IC’s zijn focusgroep-interviews gehouden met artsen en verpleegkundigen. Twee onderzoekers codeerden en categoriseerde alle bevorderende en belemmerende factoren voor de implementatie van het UNDERPIN-ICU-programma in de dagelijkse praktijk.

Resultaten

Factoren gerelateerd aan de interventie en het implementatie proces
De programmamaterialen, zoals posters, presentaties, instructies, feedback en de aanwezigheid van een verpleegkundig onderzoeker op de IC bevorderde de implementatie. Echter werden, veel onderdelen van het programma al vóór de invoering toegepast, wat de meerwaarde verminderde. Daarnaast werd het programma als te uitgebreid ervaren. Hierdoor vond men het moeilijk om passende onderdelen te selecteren voor individuele patiënten.

Factoren gerelateerd aan de zorgprofessional
Omdat het programma binnen het verpleegkundig domein viel waren IC-verpleegkundigen gemotiveerd om het programma te gebruiken. Sommige verpleegkundigen vonden het programma echter te arbeidsintensief, zonder duidelijke positieve effecten. Dit belemmerde de implementatie.

Factoren gerelateerd aan de patiënt
IC-verpleegkundigen vonden het programma minder geschikt wanneer patiënten voor korte duur waren opgenomen, erg ziek waren of gesedeerd waren. Familieleden hadden een bevorderende invloed omdat zij patiënten motiveerden voor bijvoorbeeld mobilisatie of cognitieve oefeningen.

Conclusie
De implementatie van complexe niet-farmacologische interventies is niet eenvoudig. Het is belangrijk om voor dergelijke toekomstige interventieprogramma’s om de haalbaarheid van het volledige programma te toetsen en het af te stemmen op de eindgebruikers. Hierdoor ontstaat een interventieprogramma ‘op maat’ dat aansluit op de dagelijkse praktijk.

Tilburgs B, Rood PJT, Zegers M & van den Boogaard M. UNDERPIN-ICU study group. The implementation of nUrsiNg DEliRium preventive INterventions in the Intensive Care Unit (UNDERPIN-ICU): A qualitative evaluation. Int J Nurs Stud. 2023;137:104386.