Enterala toediening van medicatie

Achtergrond
Geïntubeerde Intensive Care (IC) patiënten kunnen geen orale medicatie innemen, het ligt daarom voor de hand om tabletten te verpulveren, capsules te openen en het geneesmiddel als poeder via de sonde toe te dienen. Hoewel een groot deel van de geneesmiddelen oraal gegeven wordt, krijgt de vraag hoe deze geneesmiddelen op de juiste wijze toegediend moeten worden meestal weinig aandacht. Een goed inzicht in de factoren die de opname van de orale geneesmiddelen en daarmee het uiteindelijke effect kunnen beïnvloeden, is hierbij van belang. In kader van een kwaliteitsopdracht viel ons in de praktijk op dat verpleegkundigen ieder op zijn of haar eigen manier enteraal medicatie toedient.

Vraagstelling van ons onderzoek: Is er een kennishiaat en informatieachterstand op het gebied van toediening van medicatie via een maagsonde?

Methode
Om deze vraag te beoordelen is een observatielijst samengesteld. Deze observatielijsten zijn ingevuld in willekeurige diensten door IC-verpleegkundigen van twee ziekenhuizen. In de observatielijst werd gevraagd naar het ziektebeeld van de patiënt; de indicatie van de sonde; soort en maat van de sonde; welke medicatie werd toegediend; de manier van bereiding voor toediening van het medicijn; of de verpleegkundige weet of het medicijn samen gegeven mag worden met andere medicatie; of de verpleegkundige op zoekt of medicatie samen gegeven mag worden via de sonde en zo ja, waar dit dan wordt opgezocht. In totaal zijn 17 observatielijsten opgenomen in ons onderzoek.

Resultaten
Belangrijkste reden voor een sonde is om enteraal gevoed te worden en de meeste gebruikte diameter hierbij is Ch. 12.  De meest toegediende medicatievorm is tabletten en daarnaast worden ook poeders en suspensies veel toegediend, vloeibare medicatie wordt weinig toegediend. Bijna al deze medicatie wordt vermalen en daarna opgelost in wisselende hoeveelheden water. Er is hierbij geen eenduidigheid in werken. De sonde wordt meestal niet nagespoeld met water. Bijna tweederde van de ondervraagde weet niet of alle medicijnen gelijktijdig gegeven mogen worden en 50% zoekt dit op in wisselende bronnen. De meeste verpleegkundigen geven aan dat het een gemis is dat er geen duidelijke informatie hierover te vinden is. Ook zijn er ondervraagden die op basis van ervaring werken en van mening zijn dat dit voldoende is.

Conclusie en aanbevelingen
Concluderend werd gesteld dat er een kennisachterstand is omtrent medicijntoediening via de sonde, dat er geen eenduidigheid in werken is en dat alle informatie over deze medicatietoediening niet in een bron te vinden is . Het is aan bevelen om:  

1. Ontwikkelen van een kennisbron met informatie over deze toedieningswijze van medicijnen.
2. Protocollen moeten geupdate worden en voorzien van afspraken over het voor- en naspoelen van een maagsonde. 
3. Verzorgen van Klinische lessen om onderwerp onder de aandacht te brengen en voor kennisverspreiding.