Meld je aan voor onze nieuwsbrief
Bij het aanmelden ga je akkoord met onze Privacy Policy
In de achttien jaar dat Fleur Agema lid van de Tweede Kamer was, maakte ze zich hard voor de zorg. Sinds juli 2024 is ze minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Wat wil ze met de acute zorg? Venticare ging in gesprek met de minister.
Wat is de grootste uitdaging die u nu heeft als minister?
“Het verwachte arbeidsmarkttekort, daarom wilde ik ook graag minister worden. Ik wil onderdeel van de oplossing zijn. Er is in meerdere sectoren een arbeidsmarkttekort, maar in de zorg kunnen we dit niet op zijn beloop laten. We kunnen niet tegen mensen zeggen dat er geen ambulance kan komen, omdat er geen personeel is. Of tegen een barende vrouw dat ze het even zelf moet doen, omdat er geen verloskundige is. Het tekort aan verzorgers en verpleegkundigen in de ouderenzorg is inmiddels bijna onbeheersbaar.”
De administratiedruk is hoog, is daar iets tegen te doen?
“Ja, we moeten het doen met de mensen die er al zijn, er zijn ook geen prognoses dat het aantal zorgmedewerkers terug zal lopen. Het zijn er nu 1,4 miljoen in totaal. Ik zie veel kansen om het arbeidsmarkttekort aan te pakken, onder andere door de administratiedruk terug te brengen met hulp van AI. Dit kan behulpzaam zijn bij het accorderen van brieven, vormen van dossiers en bij de overdracht van dossiers.
“En we moeten op een andere manier kijken naar de administratietijd, die ligt nu op gemiddeld 40 procent van de tijd. Als we maximaal 20 procent van de tijd aan administratie willen besteden, moeten we kijken naar welke taken die tijd dan moet gaan? Er zijn de afgelopen jaren al projecten gedaan die succesvol waren. Daar moeten we dus vol op inzetten. Als we hiermee tijd besparen, dan kunnen we in de arbeidsmarkt een tekort inlopen.”
Minister Agema wil graag alle goede voorbeelden samenvoegen op een levend online platform, om het veld te laten zien welke mogelijkheden er zijn. “Zo krijgt de sector inzicht in de interventies die effectief zijn, om vervolgens beleid te maken. Dan kunnen we het arbeidsmarkttekort en arbeidsproductiviteit aanpakken met behulp van innovatie.”
Waar moet de acute zorg wat u betreft vooral op focussen in de uitvoering?
“Het is mijn missie om onderdelen van de spoedzorg uit de marktwerking te halen. Dat betekent: de SEH, IC en Acute Verloskunde moeten worden gefinancierd op basis van een vast budget. Het wordt niet langer gefinancierd vanuit de marktwerking, met wisselende budgetten tot gevolg. Het bed moet vol, die druk moet eraf. Ik wil dat er een stabiele verdeling komt over het hele land die wordt opgezet vanuit het idee dat er voldoende personeel is voor dat aantal bedden. De financiële prikkel moet weggehaald worden.”
“Het centraliseren van de zorg heeft veel zorg naar de grote ziekenhuizen getrokken, maar ik wil me weer richten op de streekziekenhuizen. De zorg dichtbij en dus in een streekziekenhuis waar veel zorg geleverd kan worden. De kleine ziekenhuizen worden juist ook gewaardeerd, er is een lokale sfeer. We moeten deze ziekenhuizen niet leegeten, maar juist hun bestaansrecht verbeteren en afspraken maken over meerjarige contracten. Zo’n klein ziekenhuis kan dan veel langer vooruit en kan artsen en verpleegkundigen ook meer zekerheid bieden.”
Veelvoorkomende behandelingen kunnen wat Agema betreft in een streekziekenhuis plaatsvinden, zij bieden een stabiele basis voor de zorg. “Heeft iemand iets zeldzaams of complex dan gaan zij naar een academisch ziekenhuis. Heeft iemand een zeldzame kanker, dan ga je naar zo’n specialistisch ziekenhuis, maar de chemo kan in het streekziekenhuis dichter bij huis.”
U wil daarnaast graag een wegwijscampagne opzetten. Kennen mensen de weg niet in de spoedzorg?
“Als je vinger er half af ligt, bel je dan de huisarts of 112? Bel je bij druk op de borst de huisarts of 112? Het is voor veel mensen onbekend, terwijl ze dit zouden moeten weten. Vooral om te voorkomen dat ze op de verkeerde plek belanden, of onnodig de tijd vragen van de verkeerde professional.”
Momenteel wordt er gewerkt aan het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord, waarin de afspraken van het Integrale Zorgakkoord worden uitgediept en aangevuld. Er zijn recent wat tegenslagen geweest. Na de plotseling aangekondigde bezuinigingen op (bij-) scholingen in ziekenhuizen, besloten V&VN, FMS, ZKN, NVZ en de NFU niet verder te willen praten. De onderhandelingen over het nieuwe Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord werden opgeschort. Een motie van het CDA om de bezuiniging terug te draaien werd in de Kamer gesteund. Wat nu?
“Ik ben op zo’n moment ook aan handen en voeten gebonden. Ik kan zoiets niet van tafel gooien, zo werkt het niet. De Kamer doet een uitspraak en daar moet ik het mee doen. Toch hoop ik dat we verder in gesprek kunnen over een andere oplossing en met z’n allen de neuzen dezelfde kant op kunnen krijgen. We zitten midden in dit proces en dan is het schrikken als dit soort bedragen uit de lucht komen vallen. Ik wil de Kamer vooral overtuigen dat we mooie afspraken willen maken, ook voor de toekomst. Dan hoop ik ook de afgehaakte partijen weer om de tafel te krijgen.”
AI in de zorg is een paradepaardje van u. Hoe ziet u de ontwikkeling van AI in de zorg voor u?
“We moeten de kaders van het gebruik van AI vormgeven en zorgen dat het veilig en zorgvuldig gebeurt. Ik zie ook dat er weerstand is tegen AI, en dat ontken ik ook niet. Ik ben ook een veertiger. Ik kwam bijvoorbeeld op mijn eerste werkdag binnen als minister en er stond geen bureau in mijn kamer. Het bleek dat voormalig ministers Ernst Kuipers en Pia Dijkstra papierloos werkten. Ik moet dan ook een brug over, ik deed alles op papier.”
“Met goede scholing en enthousiasme, denk ik dat er veel mogelijkheden liggen. En we gaan zeker geen zorgpersoneel vervangen door robots en AI. Robots en AI kunnen helpen bij handelingen of administratie, dan is dat mooi meegenomen. Het scheelt handjes en we hebben iedereen nodig. Zorg zal mensenwerk blijven.”
